فیلم کوتاه آموزشی چگونگی عملکرد اسمز معکوس
Design of waste water treatment plant animation
فیلم آموزشی طراحی تصفیه خانه فاضلاب
شیرهای یک طرفه (Check Valves)
: عملکرد شیر یک طرفه
همانطور که از نام آن بر می آید، از بازگشت جریان در یک لوله جلوگیری می نماید و به عبارت دیگر سیال فقط از یک طرف آن می تواند وارد شود و جریان سیال از سمت دیگر غیر ممکن است. بنابراین در جایی که می خواهیم مانع از برگشت جریان شویم، مانند خروجی پمپها از شیر یک طرفه استفاده میکنیم
.و در خروجی پمپهای کمکی از نوع سوپاپی استفاده شده است ( Swing Check Valve ) شیرهای یک طرفه در چند طرح مختلف ساخته می شوند. مثلا در خروجی پمپهای اصلی از نوع لولایی
:در سرویس قرار دادن
قبل از در سرویس قرار دادن شیر می بایست تمامی قطعات کاربردی شیر از نظر ظاهری چک گردد. از محکم بودن تمامی پیچها اطمینان حاصل کنید. خط لوله ای که شیر در آن نصب می شود باید عاری از هر گونه مواد خارجی باشد. قبل از راه اندازی شیر حداقل یک بار دیسک شیر را به طور کامل باز و بسته کنید تا از عملکرد آن اطمینان حاصل کنید
.توجه شود، هنگامی که شیر بسته است نباید در معرض فشار بیش از فشار نامی شیر قرار گیرد. این مسئله بیشتر در موقع تست خطوط لوله می بایست مورد توجه قرار گیرد
:سرویس و نگهداری شیرهای یک طرفه لولایی
قبل از هر گونه عملیات سرویس روی شیر بایستی فشار خط کاملاً قطع گردد. هر گونه نکات ایمنی دیگر با توجه به محل کار بایستی رعایت گردد.
:عملکرد نرم و روان شیر و همچنین حفاظتهای در مقابل خوردگی می بایست حداقل یک بار در سال چک گردد. موارد بازرسی به شرح ذیل می باشد
: بازرسی دیسک و نشیمنگاه دیسک
.بایستی حداقل هر سال یک بار شیر از موقعیت نصب خارج شده و قطعات فلزی دیسک و نشیمنگاه بازرسی و به دقت تمیز شوند
: نشتی از محل دیسک شیر
.بعد از مدت طولانی بهره برداری، فرسودگی مواد ممکن است باعث بروز نشتی از محل دیسک شیر شود. در این حالت بایستی نسبت به تعویض قطعات فرسوده اقدام نمود
:خرابی بلبرینگها
وضعیت نامناسب نصب شیر و بسته شدن شدید دیسک، ممکن است باعث آسیب رساندن به بوشهای بیرینگ یا شفت گردد. در اینصورت جهت تعویض بیرینگ بایستی ابتدا شیر از خط لوله جدا شود. سپس با باز کردن پینهای رزوه ای، دیسک از محل خود خارج و پس از در آوردن شفت و کاور بیرینگ به .-تعویض بوشهای بیرینگ اقدام نمود. کلیه قطعات باید مجدداً مطابق نخست، مونتاژ شوند.
:روغنکاری
.جهت حصول اطمینان از عملکرد مطلوب شیر لازم است حداقل یک بار در سال کلیه نقاط شیر را به طور کامل تمیز نمود، سپس بیرینگها گریس کاری شوند
:سرویس و نگهداری شیرهای یک طرفه سوپاپی
این شیرها بعلت مکانیزم و طراحی ویژه نیاز به نگهداری خاصی ندارند. در زیر به برخی ایراداتی که ممکن است پس از استفاده طولانی مدت در این شیرها بروز کند، اشاره می شود.
:نشتی از بدنه شیر
.چنانچه نشتی به بیرون از بدنه شیر مشاهده شود، ممکن است پیچ و مهره های اتصال فلنجهای وسط شیر شل شده باشند یا اینکه اورینگهای فلنجهای وسط پاره شده اند. در مورد اول با محکم کردن پیچ و مهره ها نشتی از بین می رود و در حالت دوم به صورت زیر میتوان ایراد را رفع نمود
پیچ و مهره های وسط شیر را باز کنید
مجموعه طرف تبدیل را بردارید
اورینگ مربوطه را درآورده و با اورینگ متری با همان مشخصات جایگزین گردد
: نشتی از محل دیسک
.چنانچه شیر در حالت تمام بسته باشد و نشتی از داخل شیر احساس شود، ممکن است یا مهره برنزی نگهدارنده رینگ شل شده و یا لاستیک آببندی دیسک پاره شده باشد. در مورد اول با محکم کردن مهره برنزی نشتی از بین می رود. در حالت دوم مطابق دستورالعمل زیر ایراد را رفع نمایید
.پیچ و مهره های وسط شیر را باز کنید
. مجموعه طرف تبدیل را بردارید
.مجموعه دیسک را بصورت یکپارچه بیرون بیاورید
. مهره برنزی را باز نموده، رینگ و لاستیک دیسک را بیرون بیاورید
.برای باز کردن مهره برنزی یک محل آچارخور روی محور وجود دارد که می بایستی با آچار تخت نگهداشته شده و مهره برنزی با آچار مناسب باز شود
.لاستیک آسیب دیده را با لاستیک نو تعویض نمایید
.مجموعه را برعکس حالتی که دمونتاژ نموده بودید، مونتاژ نمایید
:ضعیف شدن فنر شیر
:چنانچه پس از استفاده طولانی مدت، شیر سریع باز شده و دیر بسته می شود، باید فنر شیر تعویض گردد. مطابق دستورالعمل ذیل فنر شیر را تعویض نمایید
.پیچ و مهره های وسط شیر را باز کنید
. مجموعه طرف تبدیل را بردارید
. فنر آسیب دیده را با فنر نو تعویض نمایید
شیرهای کشویی (Gate Valves)
: عملکرد شیر کشویی
همانند شیرهای پروانه ای این شیر نیز به منظور قطع و وصل کامل جریان به کار می روند. این بدان معناست که این نوع شیرها یا بایستی کاملاً بسته و یا کاملاً باز در مسیر جریان باشند، و در واقع نمی توان از آنها به صورت نیمه باز استفاده کرد. همینطور که از نام این شیر مشخص است، به کمک کشویی که در مسیر حرکت سیال قابل حرکت است، عمل می نماید. حرکت این کشو در جهت عمود بر مسیر جریان می باشد و در مورد لزوم جریان را قطع و یا برقرار .می کند
هنگامی که شیر کاملاً باز باشد کشو از مسیر جریان خارج شده و افت فشار شیر به حداقل می رسد، همچنین تلاطم جریان بسیار کم است. هنگامی که شیر در حالت کاملاً بسته نیست و به عبارت دیگر جهت کنترل سیال بکار می رود، مقاومت کشو در مقابل سیال موجب مقاومت در مقابل جریان و ایجاد افت فشار، همچنین موجب فرسودگی فوق العاده کشو می شود. به عبارت دیگر در حالت نیمه باز چون مسیر جریان سیال عمود بر کشو شیر است، دائم به آن ضربه زده .و باعث لرزش کشو و سایر قطعات متصل به آن می گردد . در نتیجه موجب فرسودگی زودرس قطعات داخلی شیر می شود
:ساختمان شیر کشویی
.در مورد این نوع شیرها ذکر این نکته لازم است که همگی دارای اجزا و مکانیزم یکسان می باشند که با توجه به مدلهای مختلف از نظر نوع شرکت سازنده و از لحاظ ساختمانی با یکدیگر تفاوت جزئی دارند
.در شکل ساختمان یک نمونه از شیر کشویی نشان داده شده است
(Bonnet) و سرپوش (Body)ناميده مي شود و به منظور محکم شدن و جلوگيري از نشتی بين بدنه (Bonnet) قسمتي از شير که در بالاي بدنه قرار گرفته و بوسيله فلنج و پيچ و مهره به بدنه اتصال يافته سرپوش فلزي يا کاپوت يا
.گذارده شده است (Gasket) گسکت
.متصل است (Gate) و از طرف دیگر به کشوی شیر (Hand Wheel) میله باریک و بلندی است که از یک طرف به فلکه دستی (Stem) ساقه
Packing يا نگاهدارنده (Gland) و قسمت ديگري بنام گيره (Packing) عبور مي کند. اين جعبه محفظه ايست که از موادي بنام پرکننده Stuffing box ساقه متصل به کشوي شير از جعبه اي بنام جعبه
. را به طور فشرده نگه میداردPacking فرو رفته بطوري که تقريباً مواد مذکور در جعبه Packing حلقه استوانه اي کوچکي است که قطر داخلي آن با قطر خارجي ساقه يکي است اين گيره در جعبه
: مزایا و معایب شیرهای کشویی و پروانه ای
الف. شیرهای پروانه ای دارای ارتفاع و پهنای کمتری نسبت به شیرهای کشویی بوده و از فلز کمتری در ساخت آنها استفاده شده، لذا دارای بهایی کمتری هستند. همچنین در جایی که نیاز به ایجاد حوضچه باشد، در هزینه ایجاد ساختمان .حوضچه صرفه جویی می شود
.ب. به دلیل استفاده از گیربکس، کاربرد دستی شیرهای پروانه ای آسان تر است
.پ. به علت وجود گیربکس، نگهداری و روغنکاری شیرهای پروانه ای بیشتر است. و از این نظر شیرهای کشویی به سرویس و نگهداری کمتری نیاز دارند
: سرویس و نگهداری
.همانگونه که در قسمت قبل آمد، بدلیل عدم وجود گیربکس در شیرهای کشویی سرویس و نگهداری این شیرها به حد قابل ملاحظه ای کاهش می یابد
.یکی از مهمترین مشکلات شیرها نشتی می باشد. در صورت وجود نشتی به دستورالعمل های شیر پروانه ای رجوع کنید
شیرهای کنترل دبی (Needle Valves)
: عملکرد شیر کنترل دبی
همانگونه که از نام این شیر بر می آید، جهت کنترل و تعیین مقدار دبی از آن استفاده می شود. بر خلاف شیرهای پروانه ای یا کشویی که فقط جهت قطع و وصل جریان به کار می روند، از این شیر میتوان علاوه بر قطع و وصل جریان، جهت کنترل میزان جریان عبوری نیز استفاده نمود.
.کاربرد این شیر در زمینه سیال آب می باشد. چنانچه آب آلوده به روغن باشد، امکان آسیب دیدگی اورینگ ها وجود خواهد داشت
: در سرویس قرار دادن
قبل از در سرویس قرار دادن شیر می بایست تمامی قطعات کاربردی شیر از نظر ظاهری چک گردد. از محکم بودن تمامی پیچها اطمینان حاصل کنید. خط لوله ای که شیر در آن نصب می شود باید عاری از هر گونه مواد خارجی باشد. گیربکس شیر طوری طراحی شده است که یک نفر اپراتور به تنهایی می تواند بوسیله هندویل، شیر را باز و بسته کند. همانند تمامی شیرها، چرخش هندویل در جهت عقربه های ساعت باعث بسته شدن شیر می شود. قبل از راه اندازی شیر حداقل یک بار شیر را به طور کامل باز و بسته کنید تا از عملکرد آن اطمینان حاصل کنید.
.توجه شود، هنگامی که شیر بسته است نباید در معرض فشار بیش از فشار نامی شیر قرار گیرد. این مسئله بیشتر در موقع تست خطوط لوله می بایست مورد توجه قرار گیرد
:سرویس و نگهداری
.قبل از هر گونه عملیات سرویس روی شیر بایستی فشار خط کاملاً قطع گردد. هر گونه نکات ایمنی دیگر با توجه به محل کار بایستی رعایت گردد
.عملکرد نرم و روان شیر و همچنین حفاظتهای در مقابل خوردگی می بایست حداقل یک بار در سال چک گردد